به گزارش تابناک : مدتی است که از باغ‌های سرخوش گذشته میناب نوای سوگ به گوش می‌رسد و منطقه‌ای مثال‌زدنی در پرآبی در اقلیم خشک هرمزگان، رنج بی‌آبی مرکز استان را بیش‌ازپیش به دوش می‌کشد.
حفر چاه‌های متعدد و برداشت بی‌رویه آب از منابع زیرزمینی بعد از گذشت یک دهه، میناب را با شیبی ملایم به همرنگی با باقی این سرزمین خشک می‌کشاند. اگر در طول سال‌هایی که از شروع خشک‌سالی می‌گذرد مقاطعی اندک آسمان شرق استان با زمینش مهربانی کرده است، بهره‌برداری بی‌وقفه هیچ‌گاه فرصتی به تغذیه سفره‌های زیرزمینی نداد و اکنون علاوه بر مشکل تأمین آب شرب بندرعباس و میناب، نیاز آبی کشاورزی رو به افزایش گذاشته است.
در این سال‌هایی که مدام تنها بر تعداد چاه‌های دشت میناب افزوده شد تنها گذر امروز به امید ابرهای بی‌باران گذشت و اکنون باغداران و مدیریت منابع آب یکدیگر را متهم می‌کنند که دیگری باید در اندیشه تأمین آب شرب از منبعی غیر از رودخانه میناب می‌بود و آن دیگری باید هرچه زودتر شیوه آبیاری‌اش را تغییر دهد!
برای بررسی کم و کیف برداشت انبه در سال جاری فاصله 108 کیلومتری بندرعباس تا میناب و روستا فخرآباد را طی کردیم تا در هوای گرم یکی از روزهای تابستان و در دمای بیش از 40 درجه به باغ یکی از مردم ساده و بی‌ریا این منطقه برویم و با "عباس جعفرپور" هم‌کلام شویم:
یکی از باغداران میناب، در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: درختان انبه برای رشد و ثمردهی نیاز به آب و کود دارند و باغبانان و کارگران باید زحمات زیادی را متحمل شوند.
جعفرپور با بیان اینکه از اسفندماه انبه‌ها کم‌کم بزرگ شده و تا تیرماه محصول به دست آمده و باید چیده شود، افزود: محصول چیده شده را به دلال می‌فروشیم و دلال به قیمت بسیار بالاتری در بازار می‌فروشد، اگر هم فروش انبه سودی داشته باشد، برای دلالان است نه کشاورزان!
این باغدار مینابی با اشاره به اینکه اگر دولت کمک کند و تسهیلات بانکی در اختیارمان قرار دهد بیشتر می‌توانیم به باغ‌ها رسیدگی کنیم، اضافه کرد: اگر ثمردهی محصول خوب باشد فروشمان حدود 10 میلیون تومان و اگر کم باشد بیشتر از پنج میلیون تومان نخواهد بود.
وی با بیان اینکه مشکل کم‌آبی از بزرگ‌ترین معضلات باغداران مینابی است، تصریح کرد: چاه آب جداگانه‌ای برای آبیاری نداریم و هر 8 یا 9 ماه یک‌بار به باغداران سهمیه آب از کانال آب می‌دهند.
جعفرپور با اشاره به اینکه کمبود آب در کاهش ثمر محصولاتمان تأثیر گذاشته است، عنوان کرد: هرچه آب بیشتر و کود مناسب‌تری به درختان انبه دهیم محصول بیشتری خواهد داشت.
وی با بیان اینکه از آغاز جوانی کارم باغداری، انبه چینی و خرما چینی بوده است، ابراز کرد: آل مهتری، چارک، کلک سرخ ، کلانفر، خیاری، مشک و هلیلی از انواع درختان انبه کشت شده در باغات میناب است.
هنگامی‌که بارندگی کم می‌شود، طبیعتاً نفوذ آب در زمین صورت نمی‌گیرد و وقتی با برداشت مداوم همزمان می‌شود، به‌پایین رفتن سفره‌های آب زیرزمینی می‌انجامد، به‌این‌ترتیب اگر درگذشته درختان انبه تا حدودی از سفره‌های زیرزمینی تغذیه می‌کرده‌اند اکنون دیگر تنها منبع تغذیه‌شان همین آبی است که سهم باغداران می‌شود که آن‌هم در طول ساله‌ای گذشته روزبه‌روز کاهش داشته است.
این باغدار مینابی با اشاره به اینکه برای آبیاری باید در باغ استخر آب تعبیه کرده و آن را با آبی که به قیمت ساعتی 7 هزار تومان می‌خریم پر کنیم، بیان کرد: پس از خرید آب و پر کردن استخر با یک موتور سیار آب را به‌پای درختان می‌رسانیم؛ در بیشتر مواقع استخر خالی است چراکه قدرت خرید آب را نداریم.
جعفرپور خاطرنشان کرد: هزینه لوله‌کشی و خرید شلنگ‌ها به عهده خود باغداران است و جهاد کشاورزی هیچ کمکی در این زمینه نمی‌کند، بنابراین مجبوریم برای خشک نشدن درختانمان هم که شده این هزینه را متحمل شویم و سهمیه‌ای را هم که 8 ماه یک‌بار می‌دهند، کفاف درختان انبه در این گرما و آفتاب شدید تابستان میناب را نمی‌دهد.
وی با بیان اینکه ریشه درختان انبه آن‌قدر باریک نیست که با کمی آب سیراب شده و باید به روش غرقابی آبیاری شوند، اظهار کرد: باید هفته‌ای یک‌بار آب بخریم و استخر باغ را پر کنیم.
این باغدار مینابی با اشاره به اینکه کم‌آبی بلای جان درختان انبه در باغ‌های میناب شده و برگ این درختان از تشنگی پژمرده شده‌اند، افزود: با این کم‌آبی و هوای داغ بسیاری از درختان انبه، لیمو و سایر محصولاتمان خشک و پژمرده می‌شوند.
جعفرپور ضمن درخواست از مسئولین برای کمک رساندن به کشاورزان و باغداران، اضافه کرد: میناب شهری بندری نیست و دسترسی به دریا در آن وجود ندارد و تنها راه درآمد مردم به‌خصوص در روستاها، کشاورزی و باغداری است، در صورت ادامه این روند بی‌آبی زمین‌ها و باغ‌هایمان از بین می‌رود و راه دیگری برای گذران زندگی نداریم.
وی با اشاره به اینکه درخت‌ها انبه باغش بیش از 50 سال دارند و خودم و پدرم زحمات زیادی کشیدیم تا به اینجا رسیده‌اند، تصریح کرد: با این وضعیت کم‌آبی و عدم حمایت مسئولین، زحمات چندین ساله‌ای که عمرم را پای آن گذاشته‌ام در حال نابودی است و قدرت تأمین معاش خود را ندارم، البته دو پسر دارم که کاروکاسبی خود را دارند اما آن‌ها نیز تنها می‌توانند از پس زندگی خود بر آیند و توانایی حمایت از من را ندارند.
شاید بارها اسم صنایع تبدیلی به گوش شما خورده باشد اما نکته مهم اینجاست که صنایع تبدیلی عامل زمان را از دخالت در محصولات کشاورزی کنار می‌زند. علاوه بر این امکان فرآوری و خلق ارزش‌افزوده برای محصولات را فراهم می‌کند. زمانی که ارزش‌افزوده ایجاد می‌شود، خودبه‌خود اشتغال‌زایی صورت می‌گیرد. از میوه انبه فرآورده‌های مختلفی ازجمله ترشی، مربا ، کمپوت ، عصاره و انواع مختلف چاشنی‌ها تهیه می‌شود. هم‌اکنون فقط دو کارگاه فرآوری انبه در استان هرمزگان توسط بخش خصوصی فعال است که محصولات آن‌ها علاوه بر تأمین نیاز بازار استان به سراسر کشور و حتی برخی کشورهای اروپایی ارسال می‌شود.
به همین دلیل به سراغ یکی از کارآفرینان در ایجاد یک کارخانه صنایع تبدیلی و فرآوری مواد غذایی درزمینهٔ کشاورزی به‌ویژه انبه که این روزها در ردیف برترین‌ها در سطح کشور قرار دارد، رفتیم.
مدیرعامل یک شرکت صنایع غذایی در گفت‌وگو با ایسنا، عنوان کرد: ازآنجایی‌که پدرم باغدار بود و در منطقه‌ای روستایی زندگی می‌کردیم، همیشه از بچگی در خیالم بود کاری کنم خیلی پدرها و مادرهای روستایمان کمی راحت‌تر زندگی کنند اما در آن زمان مقدور نبود.
رقیه ذاکری گورزانگی ادامه داد: سال 79 از طریق آموزش‌های بخش آموزش و ترویج جهاد کشاورزی فکرهای جدیدی به ذهنم خطور کرد و تصمیم به انجام کارهای جدیدی گرفتم.
وی با اشاره به اینکه کار تولید ترشی انبه را در خانه و با تولید تنها 10 کیلو ترشی شروع کردم و تا سال 84 تولید را به 10 تن رساندم، ابراز کرد: با تشویق سازمان جهاد کشاورزی میناب شروع به جذب تسهیلات و ایجاد کارگاه کرده و به‌صورت رسمی وارد بازار کار شدم و بزرگ‌ترین اشتباهم از جایی شروع شد که این کار را با تسهیلات بانکی شروع کردم.
این تولیدکننده هرمزگانی خاطرنشان کرد: اگر منابع بانکی کشورمان مانند کشورهای دیگر بود شرایط خوبی فراهم می‌شد و پیشرفت چشمگیری نسبت وضعیت کنونی داشتیم اما به علت مقررات دست و پا گیر بانکی و چالش‌های اداری که در این چند سال داشتم متأسفانه نتوانستم به هدف اصلی‌ام برسم.
ذاکری با بیان اینکه درخواست اولیه‌ای که برای وام دادم 670 میلیون تومان بود که بانک تنها یک‌سوم آن را پرداخت کرد، افزود: بر این اساس در بدو تأسیس کارگاه، طرح با مشکل کمبود اعتبار مواجه شد اما متأسفانه از سر عشق و هدفی که داشتم نتوانستم کار را متوقف کنم.
وی با اشاره به اینکه با تلاش‌هایی که در چند سال اخیر داشتیم به یک جاهایی رسیدیم اما متأسفانه با این چالش‌های بانکی و مقررات دست و پاگیر هنوز امنیت خاطری که باید را نداریم، بیان کرد: کل تسهیلاتی که طی سال‌ها و در چند مرحله جذب کردیم به یک میلیارد و 450 میلیون تومان رسید که بانک 820 بانک میلیون تومان آن را برداشت کرد اما در حال حاضر بدهی‌مان را بیش از چهار میلیارد تومان تخمین زده است و این خود جای سؤال دارد که با چه سیستمی محاسبه می‌شود که بازپرداخت وامی یک میلیارد و 450 میلیون تومانی به بیش از چهار میلیارد تومان و سود اولیه‌ای که ده درصد قرارداد شده بود به 300 درصد می‌رسد.
این تولیدکننده هرمزگانی با بیان اینکه فکر نمی‌کنم هیچ‌کدام از بسته‌های دولت بتواند پاسخگوی طرح‌های توجیهی کارآفرینان در ایران باشد، اضافه کرد: هدف بنده تولید محصولات گرمسیری و تجاری کردن محصولات غذایی بومی ازجمله ترشی انبه بوده که فکر می‌کنم به این هدف رسیده‌ام و برخی از محصولاتمان در سراسر کشور تنها در این کارخانه تولید می‌شود، در حدی که با توجه به اعتبار و امکاناتی که داریم جوابگوی بازارمان نیستیم.
ذاکری با اشاره به اینکه محصولاتمان به سراسر ایران و کشورهای حاشیه خلیج‌فارس مثل عمان که نماینده انحصاری این محصولات را گرفته‌اند صادر می‌شود، تصریح کرد: نمونه محصولات این کارخانه به روسیه ارسال شده و مجوزهای آن در حال گرفته شدن است، همچنین نمونه محصولات به کشورهای آلمان و آمریکا هم فرستاده شده که علیرغم استقبالی که کردند به دلیل کمبود سرمایه نمی‌توانیم پاسخگوی مشتریان خارجی‌مان باشیم.
وی با بیان اینکه با توجه به محدودیت‌های مالی که در صادرات داریم، بازار هدفمان بیشتر تهران بوده و بیشترین مصرف محصولاتمان بعد از هرمزگان در تهران است، عنوان کرد: مشکلات صادرات و قوانین دست و پا گیری که گمرکات دارند راه صادرات را برای بسیاری از تولیدکنندگان داخلی صعب‌العبور کرده است؛ بعد از انجام کلیه مراحل صادرات، مدارک باید به امضا و تائید وزارت امور خارجه در تهران برسد و درنهایت به کشور مقصد فرستاده شود و متأسفانه دفاتر وزارت امور خارجه یا رایزن‌هایی که در استان هستند از سوی کشورهای دیگر چنین مجوزی را ندارند که خود زمینه‌ساز مشکلاتی بیشتر است و این نه‌تنها مشکل ما بلکه مشکل تمامی تولیدکنندگان کشور در تمامی استان‌هاست.
این تولیدکننده هرمزگانی با اشاره به اینکه در این مجموعه به‌طور ثابت 30 تا 40 نفر مشغول به کارند، ابراز کرد: به علت تنوع محصولی که داریم در هر فصل بستگی به نوع تولید و محصولی که به کارخانه می‌آید و ظرفیت تولید به تعداد نیروها اضافه می‌شود، اگر سرمایه باشد می‌توان همان نیروهای فصلی را هم به‌صورت دائم استخدام و آن به اشتغالی پایدار تبدیل کرد.
ذاکری با بیان اینکه حدود ده نوع محصول انبه را وارد بازار کرده‌ایم و ده محصول دیگر نیز در حال تولید آزمایشی برای عرضه به بازار هستند، خاطرنشان کرد: متأسفانه امسال به دلیل مشکلات کم‌آبی و گرمای شدیدی که بر شهرهای جنوبی ازجمله میناب حکم فرماست میزان تولید انبه توسط باغداران کاهش یافته و این مسئله در روند تولید بسیاری از محصولات ما که مواد اولیه آن‌ها انبه است، تأثیرگذار بوده که در صورت ادامه این وضعیت و عدم حمایت دولت از باغداران و تولیدکنندگان در آینده با مشکلات اساسی‌تری روبه‌رو خواهیم بود.
برای بررسی مقدار برداشت و اینکه آیا تفاوتی در مقدار آن در سال جاری به وجود آمده یا خیر به سراغ مسئولان جهاد کشاورزی استان هرمزگان رفته تا جزییات بیشتری از این موضوع را به دست آوریم گرچه خبر بیمه کردن درختان انبه در مقابل بلایای طبیعی شاید خبر امیدوارکننده‌ای برای کشاورزانی باشد که در این راه سختی‌های زیادی را تحمل کرده‌اند.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان هرمزگان در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به اینکه امسال 19 هزار و 400 تن محصول انبه برداشت می‌شود که در مقایسه با سال گذشته تفاوتی ندارد، بیان کرد: 30درصد محصول انبه در هرمزگان به‌صورت نارس برداشت می‌شود.
ناصر حیدری پوری با بیان اینکه برای بهبود تولید این محصول اقداماتی همچون برگزاری طرح ارتقای میانگین تولید انبه، طرح جامع تولید محصول سالم و نیز مدیریت تغذیه ، آبیاری صحیح و کنترل آفات و بیماری‌ها انجام شده است، ابراز کرد: از سویی دیگر به‌منظور جلوگیری از خسارت‌هایی که کشاورزان انبه کار در ساله‌ای گذشته براثر طوفان و تگرگ متحمل می‌شدند امسال برای نخستین بار در هرمزگان این درختان بیمه شدند.
وی با اشاره به اینکه این درختان در مقابل سرما، گرما و باد گرم، تگرگ، سیل و باران‌های سیل‌آسا، زلزله و طوفان و بارندگی در زمان تلقیح گل بیمه می‌شوند، تصریح کرد: در این طرح حق بیمه درختان انبه بر اساس میزان تولید و سن درخت 90 هزار تا 180 هزار تومان است که 50 درصد آن سهم کشاورز و 50 درصد کمک دولت است.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان هرمزگان با بیان اینکه در اجرای طرح بیمه، درختان انبه با تولید 50 ،80 و 100 کیلوگرم انبه بین 500 تا یک‌میلیون ریال بیمه می‌شوند، افزود: در این طرح درختان انبه از اول دی تا پایان مرداد سال بعد بیمه می‌شوند و وجود این ظرفیت ویژه در هرمزگان می‌تواند زمینه اشتغال‌زایی بسیاری را فراهم کند.
یک کارشناس جهاد کشاورزی نیز در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: تقریباً یک هزار و 700 هکتار سطح زیر کشت انبه شهرستان میناب است و پیش‌بینی می‌شود محصول برداشتی از این اراضی 12 هزار تن باشد که معادل برداشت 10 تن در هر هکتار است.
وی با اشاره به اینکه محصولات برداشت شده به‌صورت تازه خوری مصرف می‌شود، افزود: از انواع محصول انبه زیر کشت در باغات میناب می‌توان به آل مهتری، خیاری، کلانفر، هلیلی، لنگرا و سندری اشاره کرد.