طی سال‌های اخیر کم توجهی به توسعه مراکز فرهنگی و هنری موجب شده قم در حد اندازه استاندارد و مورد انتظار در مقایسه با سایر استانها ظاهر نشود و امروز این شهر، برخلاف پیشینه قدرتمند در عرصه فرهنگ و هنر حال و هوای خوبی ندارد!
به گزارش تابناک قم، شهر قم از دیرباز در عرصه فرهنگ و هنر پیشتاز بوده، ولی با وجود قابلیت‌ها و ظرفیت‌های فراوان برای رشد و رسیدن به جایگاه ممتاز در زمینه‌های فرهنگی و هنری هنوز نتوانسته است به توسعه مناسب و در شأن مردم و به ویژه جوانان قمی دست یابد.
به جرأت می‌توان گفت، طی سال‌های اخیر کم توجهی به توسعه مراکز فرهنگی و هنری موجب شده قم در حد اندازه استاندارد و مورد انتظار در مقایسه با سایر استانها ظاهر نشود و امروز این شهر، برخلاف پیشینه قدرتمند در عرصه فرهنگ و هنر حال و هوای خوبی ندارد.
بر این اساس پای صحبت جمعی از متولیان فرهنگی هنری و هنرمندان جوان شهر قم نشستیم و گلایه‌ها و حرف‌های آن‌ها در زمینه کم توجهی مسؤولان به امر فرهنگ و هنر و کمبود مراکز فرهنگی و هنری را جویا شدیم.
بی‌توجهی مدیران ارشد به فعالین فرهنگ و هنر
مجدالدین معلمی مدیر حوزه هنری قم با اشاره به اینکه شهر مقدس قم از دیرباز حضوری موفق و چشمگیر در عرصه فرهنگ و هنر ایران داشته است اظهار کرد: پیش از این در قم می‌شد در هر رشته و گرایش هنری به چندین چهرهٔ برجسته و ماندگارش بالید، اما باید اندیشید در سالیان اخیر چه بر سر فرهنگ و هنر این شهر آمده است که رمق از هنر استان قم گرفته شده و آن نشاط، زایش و پویایی در فرهنگ و هنر استان دیده نمی‌شود.
وی با اشاره به اینکه انقلاب اسلامی همان قدر که در شکل‌گیری، متاثر و وام‌دار اهل قم است، در فرهنگ و هنر نیز از مفاخر هنر و فرهنگ قم بهره‌ها برده است تصریح کرد: افتخارات هنرمندان قم بعد از انقلاب شکوهمند اسلامی در عرصهٔ ملی بی‌شمار است.
معلمی با اشاره به اینکه شاید امروز مشکل فرهنگ و هنر استان قم نیز مانند سایر عرصه‌ها، مربوط به معضل نبود نقدینگی و بودجه باشد که این همه و اصل داستان نیست بیان کرد: مهم‌ترین مشکل قم که از آن به عنوان مادر معضلات فرهنگ و هنر استان می‌توان یاد کرد، بی‌توجهی مدیران ارشد و مقامات عالی استان به فعالان فرهنگ و هنر است.
وی با بیان اینکه شاید دلخوشی مفرط به حضور مراکز بزرگ دینی در قم موجب شده است که متولیان استان، خود را مستغنی از تمرکز بر مسایل فرهنگ و هنر عموم مردم بدانند افزود: این حرکت در حالی در جریان است که نیاز مبرم کشور به خدمات مراکز و موسسات عدیدهٔ فرهنگی و دینی قم، فعالیت آن‌ها را بیشتر متوجه بیرون قم کرده است.
مدیر حوزه هنری قم اظهار کرد: حرف‌های زیادی در خصوص لزوم کار فرهنگی برای رفع آسیب‌های اجتماعی و معضلات فرهنگی شهر بیان می‌شود اما در عمل، شاهد این هستیم که فعالیت و تولید فرهنگی مشمول حمایت و سرمایه گذاری جدی کمتری قرار می‌گیرد.
معلمی که معتقد است، آسیب‌های فرهنگی اجتماعی استان قم حل نمی‌شود مگر اینکه زیر ساخت‌های فرهنگی استان تقویت شود، ابراز کرد: یکی از مشکلات فضای هنری استان قم را می‌توان کمبود زیرساخت‌های فرهنگی لازم دانست. در قم بیش از 10 فرهنگ سرا و فضای فرهنگی وجود دارد که یا غیر فعال هستند و یا دچار تغییر کاربری شده و از امکانات عمومی آن‌ها استفاده اختصاصی برای سازمان و اداره خاصی می‌شود.
وی با اشاره به اینکه در شمال کشور در کنار سواحل آزاد دریای خزر، با پدیدهٔ پلاژهای دولتی خصوصی مواجه هستیم و در قم نیز پدیده‌ای به نام فضاهای فرهنگی دولتیِ خصوصی وجود دارد، بیان کرد: این اماکن با وجود اینکه برای بهره‌برداری عامهٔ مردم ساخته شده است ولی به ساختاری برای کاربری اختصاصی ادارات دولتی تبدیل شده و عموما مگر در موارد محدود مردم از آن بی‌بهره هستند.
مدیر حوزه هنری قم با اشاره به اینکه زیرساخت فرهنگی منحصر به فرهنگسرا نبوده و یکی از مشکلات اصلی شیوهٔ بهره برداری از این فضا‌ها است، عنوان کرد: مساجد و پایگاه‌های بسیج نیز شامل مراکز فرهنگی می‌شود که در تمام مناطق قم نیز وجود دارند.
معلمی با تاکید بر اینکه اگر زمینه کار فرهنگی در قم مهیا نشود شاهد مهاجرت فرهنگی خواهیم بود گفت: این مهاجرت اثر منفی و معکوسی بر فضای هنری قم خواهد گذاشت.
وی معتقد است اگر هنرمندان قمی همچنان با کمبود امکانات و حمایت‌های لازم در عرصه هنری مواجه باشند، چاره‌ای را در مهاجرت به پایتخت، ندارند.
وی افزود: تا زمانی که ارزیابی و نظارت صحیحی بر عملکرد‌ها رخ ندهد و حمایت هدفمند و با برنامه‌ای از اصحاب فرهنگ و هنر رقم نخورد و از سوی اصحاب قدرت، نگاه مشفقانه‌ای بر عرصهٔ هنر قم شکل نگیرد، امیدی به تولد دوباره و درخشش مجدد هنر استان نمی‌توان داشت.
موازی کاری حاصل عدم آگاهی از ظرفیت‌های موجود فرهنگی هنری قم
محمد غفاری شاعر جوان قمی نیز با اشاره به فعالیت‌های ادبی حوزه هنری اظهار کرد: از ظرفیت‌های مهم فرهنگی در شهر قم جوانانی هستند که در حوزه ادبیات و بطور اختصاصی شعر و داستان فعالیت می‌کنند.
وی با اشاره به اینکه قم در همه موضوعات و گونه‌های شعر و داستان، اعم از بزرگسال، کودک و نوجوان، مذهبی، طنز و... توانسته جایگاه ویژه‌ای در کشور به خود اختصاص دهد تصریح کرد: متاسفانه شاعران و نویسندگان شهر قم برخلاف توانایی‌هایی که در سطح کشور از خود بروز داده‌اند از کمترین توجه و امکانات محروم هستند.
مدیر آفرینش‌های ادبی حوزه هنری قم از نبود فرهنگسرا و مراکز اختصاصی هنری در سطح شهر قم گله کرد و گفت: ضعف اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی در حوزه ادبیات، عدم وجود پایگاه نشر تخصصی و توزیع مناسب کتاب برای انتشار تولیدات بومی در استان و... تنها بخشی از کمبودهای عرصه فرهنگی و هنری در قم است.
غفاری با اشاره اینکه موسسه‌ها و نهادهای مختلفی در شهر قم به فعالیت‌های ادبی و هنری می‌پردازند، بیان کرد: این حرکت در حالی صورت می‌گیرد که آن‌ها از ظرفیت‌های موجود بی‌خبر هستند و معمولا کارهای بدون بازده و موازی انجام می‌دهند که این کار‌ها نه تنها تاثیرگذار نیست بلکه، به مرور زمان فضای بی‌اعتمادی و واپس زدگی اهالی فرهنگ و هنر استان را فراهم می‌کند.
بودجه فرهنگی قم در اختیار مراکز فرهنگی و هنری خدمت‌رسان در سطح ملی
معاون امور جوانان جمعیت هلال احمر قم نیز با اشاره به کمبود مراکز فرهنگی و هنری مختص جوانان در قم اظهار کرد: معدود مراکز فرهنگی قم توزیع مناسب و گسترده‌ای در شهر ندارد و عموما مراکز فرهنگی محدود شده به مرکز شهر، و این نابسامانی مراکز موجب شده جوانان زیادی از این امکانات اندک هم به صورت برابر برخوردار نباشند.
محمد مصباحی با بیان اینکه عدم ساماندهی و معرفی مراکز فرهنگی و هنری قم یکی از معضلات شهر است، افزود: بانک اطلاعات کاملی از فضا و امکانات معدود مراکز فرهنگی و هنری قم وجود ندارد، و این کمبود موجب سردرگمی افراد علاقمند است، تا آنجا که عدم اطلاعات مطلوب و نحوه دسترسی سخت موجب شده است با وجود علاقه، اکثر جوانان نتوانند با استفاده از امکانات این مراکز به فعالیت‌های فرهنگی بپردازند، که به نظر می‌رسد اداره کل ورزش و جوانان استان می‌تواند با برنامه‌ریزی این خلأ و مشکل را برطرف کند.
جوانان قمی سهم شایسته‌ای از پیشینه غنی پایتخت فرهنگی ایران ندارند
وی با تاکید بر اینکه قم به عنوان پایتخت فرهنگی ایران مطرح است اما در این میان، مردم و جوانان قمی سهم شایسته‌ای از این پیشینه غنی ندارند گفت: بودجه‌ای که از سوی مجلس به مراکز فرهنگی قم تخصیص داده می‌شود، بیشتر به مراکزی تحویل می‌شود که در سطح کشور به صورت فعال ارائه خدمات می‌کنند و این در حالی صورت می‌گیرد که همگان معتقدند تمام بودجه‌ها به قم می‌آید، اما در نهایت با وجود این مراکز فرهنگی ملی با محوریت قم، شاهد خروج این سرمایه‌ها از استان هستیم.
وی با گلایه از عدم وجود متولی خوب در امور فرهنگی جوانان شهر، به عنوان نمونه به فرهنگسرای جوان اشاره کرد و گفت: فرهنگسرای جوان، باید جای رفت و آمد جوانان باشد و امکانات لازم برای خدمت به جوانان در آنجا فراهم شود، که اکنون خلاف رسالت نامش، قسمت‌هایی از این فرهنگسرا در اختیار معاونت آموزش و پژوهش استانداری قرار گرفته است.
معاون امور جوانان جمعیت هلال احمر قم با بیان اینکه ستاد ساماندهی اوقات فراغت جوانان در این میان می‌تواند نقش مؤثری ایفا کند، اما با توجه به عدم وجود امکانات و برنامه ریزی موفق نیست افزود: به نظر می‌رسد نقش مؤثر‌تر را اداره کل ورزش و جوانان استان به عنوان نهاد هماهنگ کننده در حوزه‌های مختلف از جمله فرهنگی جوانان در مسیر هم افزایی در دستگاه‌های متولی و ساماندهی مناسب به عهده دارد.
کمبود فضای آموزشی و عدم حمایت از بخش خصوصی
طاهره عسگری نوری بانوی هنرمند قمی که در رشته‌های مختلف هنری سال‌هاست فعالیت می‌کند از کمبود فضاهای آموزشی رشته هنر و عدم حمایت از بخش خصوصی در حوزه فرهنگ و هنر قم به عنوان چالشی بزرگ یاد کرد و افزود: انجمن‌های هنری و اختصاصا انجمن هنرهای تجسمی قم فاقد مکان و امکانات مناسبی برای ارائه خدمات به هنرمندان این عرصه است.
برگزیده جشنواره بانوان قم که آثار نگارگری وی در بیش از 10 نمایشگاه جمعی و پنج نمایشگاه انفرادی در قم و سایر شهرها به نمایش در آمده است بیان کرد: کمبود نگارستان‌ها به عنوان یکی از مشکلات حوزه فرهنگ و هنر قم باید مورد توجه ویژه متولیان این امور قرار بگیرد.
وی تصریح کرد: اندک فضاهای نمایشگاهی قم از نظر مکانی در جایگاه مطلوب و مرکزیت شهر قرار ندارند و همین فرصت‌های کوتاه و امکانات محدود نیز به سختی و با هزینه‌های زیاد آن هم با وجود رابطه‌ها در اختیار هنرمندان قرار می‌گیرد.
در یک نگاه اجمالی و فارغ از آمار و ارقام، می‌توان گفت، با توجه به اینکه قم به عنوان مرکز علوم دینى و فرهنگ در سطح کشور مطرح و مورد توجه است، باید مسؤولان در عرصه فرهنگ و هنر به آسیبها و مشکلاتی که قم از آن رنج میبرد نگاه ویژه‌ای داشته باشند و برای رفع و جبران این مشکلات و کمبود‌ها بیش از گذشته تلاش کنند.
امروز قم نیازمند نگاه ویژه تصمیم گیرندگان، نخبگان فرهنگی و تقویت عناصر مادی و حمایت معنوی هنرمندان برای تغییر در این وضعیت بی‌رمق فرهنگی بوده و باز هم این سئوال مطرح است که چه کسانی متولی نجات جان فرهنگ و هنر این شهر از این وضعیت هستند؟
منبع: فارس
