40 هزار روستایی همچنان منتظر آب
دربسیاری از روستا ها هنوز هم روستاییان با کمبود آب دست و پنجه نرم می کنند. در روستاهایی از بخش حصار گرمخان مردم باید 10 کیلومتررا طی کنند تا از روستای دیگر آب مورد نیاز خود را تأمین کنند.
دربسیاری از روستا ها هنوز هم روستاییان با کمبود آب دست و پنجه نرم می کنند. در روستاهایی از بخش حصار گرمخان مردم باید 10 کیلومتررا طی کنند تا از روستای دیگر آب مورد نیاز خود را تأمین کنند. در دهستان گیفان وضعیت مناسب نیست و از سویی در روستاهایی مانند کالیمانی نبود آب بر بهداشت مردم هم تأثیر گذاشته است. وضعیت تأمین آب آشامیدنی در راز و جرگلان مناسب نیست و جمعیتی که از کم آبی و بی آبی رنج می برند بیشتر از دیگر مناطق هستند. وضعیت تأمین آب در روستاهای مرکز استان مناسب نیست و درشیروان و فاروج هم بحران کمبود آب آشامیدنی بر زندگی مردم تاثیر گذاشته است؛ تاثیری عمیق که ممکن است در برخی نقاط، بحرانی هم باشد.
کار از آژیر خطر گذشته است و اکنون شاید برای اعلام وضعیت قرمز دیر شده
باشد. زنگ خطر بی آبی و کم آبی دو دهه قبل به صدا در آمد. زنگ خطری که اگر
آن را می شنیدیم شاید اکنون لازم نبود برای آبرسانی به روستاها این همه
هزینه کنیم و سرزمین هزار چشمه هنوز هم با چشمه هایش سیراب می شد و سراب آب
را دیدن خواب بدی بیش نبود.
در بیش از 100 روستا هنوز هم روستاییان با کمبود آب دست و پنجه نرم می
کنند. در روستاهایی از بخش حصارگرمخان مردم باید 10 کیلومتر را طی کنند تا
از روستای دیگر آب بردارند.
در دهستان گیفان وضعیت مناسب نیست و از سویی در روستاهایی مانند کالیمانی
نبود آب بر بهداشت مردم هم تأثیر گذاشته است. وضعیت روستاهای مرکز استان
مناسب نیست و درشیروان و فاروج هم بحران کمبود آب آشامیدنی بر زندگی مردم
تاثیر گذاشته است؛ تاثیری عمیق که ممکن است بحرانی هم باشد.
کمبود آب
خرداد ماه مدیر عامل شرکت آب و فاضلاب روستایی استان اعلام کرد: پیش
بینی می شود در سال جاری 159 روستا با کمبود آب شرب مواجه شوند و البته
«روشن روان» اذعان کرده بود که برای رفع این مشکل به مبلغ 277 میلیارد و
40 میلیون ریال اعتبار نیاز است. وی البته از آبرسانی سیار به 32 روستا و
اجاره 13 حلقه چاه کشاورزی و همچنین تعویض 69کیلومتر شبکه توزیع و خط
انتقال آب هم خبر داده بود و البته هشدار هم داده بود که با گرم تر شدن
هوا، میزان مصرف آب در روستاها نسبت به میزان آب تولیدی افزایش خواهد یافت و
این موضوع باعث کمبود آب شرب خواهد شد.
با نگاهی به آمارهای سال گذشته می توان دریافت که 132 روستا با جمعیت 23
هزار و 931 نفر با کمبود آب شرب مواجه شدند و با وجود این که برای رفع این
مشکل 14 حلقه چاه جدید حفاری و همچنین 12 حلقه چاه نیز کف شکنی و 69
کیلومتر شبکه توزیع و خط انتقال اصلاح و بازسازی شد و حتی چاه های کشاورزی
هم اجاره شد اما این بحران فراتر از این اقدامات بود و با این همه تلاش
دردی دوا نشد.
به گفته کارشناسان بحران آب را می توانستیم مدیریت کنیم اگر مقطعی و
گذرا به این بخش ورود پیدا نمی کردیم و پیش بینی ها را نادیده نمی گرفتیم و
باور می کردیم که اگر چه بارندگی ها افزایش یافته است اما هم چنان با
کمبود آب مواجهیم.
به گفته یک کارشناس ارشد مدیریت منابع آب، ذخیره آب سدهای ما در مقایسه
با متوسط 10 سال قبل به طور میانگین کاهش 6 میلیون متر مکعبی دارد. «شکیبا»
بیان می کند: با توجه به آماری که متولیان اعلام کرده اند، مجموع حجم
ذخایر آب قابل استفاده در مخزن سدهای استان در اواخر تیرماه جاری 84 میلیون
متر مکعب ذکر شده در حالی که متوسط این رقم در دوره بلند مدت 10 ساله
معادل 90 میلیون متر مکعب بوده است و اکنون سدهای بیدواز و شیرین دره
بیشترین حجم کاهش ذخایر سدهای استان در مقایسه با متوسط دوره 10 ساله را
دارند.
وی ادامه می دهد: ذخایر سدهای استان در حالی کاهش یافته است که متوسط
بارش در سال آبی جاری ( ازمهر 94) تاکنون در مقایسه با دوره بلندمدت 10
ساله، 19 درصد افزایش یافته است.
وی خاطرنشان می کند: بر اساس گزارش های شرکت آب منطقه ای میزان آبدهی
رودخانه‌های استان در 5 سال اخیر و در نقاط خروجی رودخانه های اصلی به نصف
کاهش یافته است. وی ادامه می دهد: این در حالی است که اگر نگاهی به مصرف آب
در روستاها داشته باشیم متوجه می شویم که مصرف آب کاهش نیافته است بلکه
افزایش هم یافته و همین موضوع موجب شده تا در این سال ها با کمبود و نبود
آب آشامیدنی مواجه شویم. وی می افزاید: در این میان، افزایش میزان برداشت
از منابع آب های سطحی به واسطه افزایش میزان سطح زیرکشت محصولات کشاورزی،
تبدیل اراضی دیم به آبی و تبدیل مزارع به باغ ها سبب شده تا میزان آبدهی
رودخانه های استان کم شود و برداشت میلیون ها متر مکعب آب غیر مجاز هم مزید
بر علت شده تا اکنون با خطر جدی مواجه شویم.
رعایت نشدن الگوی مصرف
تعداد روستاهایی که با کم آبی و مشکل حاد مواجهند در راز و جرگلان و
جاجرم بیشتر از دیگر شهرستان هاست و رتبه بعدی هم به بجنورد و شیروان
اختصاص دارد.
فرماندار بجنورد عوامل متعددی را در بروز مشکل بی آبی در روستاها دخیل می داندکه یکی از آن ها را رعایت نشدن الگوی مصرف می داند.
«موسی حاجی‌زاده» می گوید: کاهش بارندگی در سال‌های اخیر، سبب کاهش
آب‌های سطحی شده و بر منابع آب شرب روستاها اثر گذاشته است و رعایت نشدن
الگوی مصرف آب، استفاده از آب شرب برای دام و مصارف کشاورزی هم مشکل را حاد
کرده است و البته نباید از یاد برد که بسیاری از شبکه‌های آبرسانی به علت
فرسایش پرت آب دارند و خرابی کنتورها هم مزید بر علت شده تا آب هدر برود.
وی با بیان این که پروژه ملی آبرسانی از تصفیه خانه سد شیرین دره به 67
روستا، 65 درصد پیشرفت فیزیکی دارد، می گوید: با اتمام این پروژه 30 روستای
مانه و سملقان و 37 روستای بجنورد تحت پوشش آبرسانی قرار می‌گیرند و هم
چنین با اجرای این طرح دو انشعاب برای روستاهای کسه بایر و بیدک مملجه و
قره نوده نیز گرفته شده است که به منبع روستای گلی متصل شده و مشکل تامین
آب شرب روستاهای در مسیر این خط از جمله آقانبی و کریک نیز حل می‌شود.
وی بیان می کند: آب روستاهای گریوان، نیستانه و علی گل از سال 84 از
سرچشمه گریوان تامین می‌شود اما اکنون شبکه آبرسانی گریوان فرسوده شده و
مشکلاتی را برای تهیه آب شرب برای مردم این روستاها به‌وجود آورده است.
البته اداره آب و فاضلاب روستایی برای حل مشکل این شبکه اقدام کرد که با
ممانعت و مقابله کشاورزان منطقه مواجه شد.فرماندار بجنورد با بیان این که
500 میلیون ریال اعتبار به اصلاح شبکه آبرسانی گریوان تخصیص یافته تا آب
چاه وارد شبکه شده و موقتا وارد مدار شود می گوید: روستای رختیان نیز تحت
پوشش آب و فاضلاب روستایی قرار گرفته و در مرحله تشکیل پرونده و واگذاری
امتیاز است و اکنون شبکه آبرسانی در روستاهای رضوانه، گیفان و درصوفیان
آماده بهره‌برداری است و باید برای طی کردن مراحل پایانی، شورا و دهیاران
همکاری کنند.
وی از ورود آب چاه 15 روستا از جمله قره‌خان‌بندی، عبدل آباد، قشلاق،
قارلق و سرچشمه به شبکه خبر می دهد و تصریح می کند: به‌زودی مشکل آب شرب در
این روستاها رفع می‌شود. البته متاسفانه روستای گیفان دچار کمبود آب است و
با وجود انجام دادن کار کارشناسی در منطقه، هنوز منبع آب پایداری کشف نشده
و با تانکر سیار به این روستا آبرسانی می‌شود.
فرماندار بجنورد با تاکید بر ایجاد منابع آبی پایدار در روستاها،
خاطرنشان می کند: در حال حاضر در روستاهای اولیای سفلی، قاضی و گیفان آب
چاه جدیدی وارد مدار شده است و باید فرسودگی‌های شبکه اصلاح شود و هم چنین
با حفر یک حلقه چاه در هر یک از روستاهای سرانی، گیفان و حسن آباد و با
توجه به این که این پروژه ها 80 درصد پیشرفت فیزیکی دارند مشکل آب شرب 25
روستا را رفع خواهند کرد.
فرماندار بجنورد یاد آور می شود:در سال جاری اعتباری معادل 590 میلیارد
ریال برای پروژه‌های مرکز استان در نظر گرفته شده که در صورت تخصیص اولویت
اصلی فرمانداری، اجرای پروژه‌های آبرسانی در روستاهاست. «حاجی‌زاده»، یکی
از مشکلات بزرگ این بخش را فرسایش و قدیمی بودن شبکه‌های آبرسانی در
روستاها عنوان کرده و اظهار می کند: در سال‌های گذشته جهاد و اداره بهداشت
مسئول آبرسانی به روستاها بودند و پروژه‌های آب را با کارشناسی دقیق و
برنامه زمانی طولانی مدت اجرا نکرده‌اند.
باز باران...
بارندگی ها نقش مهمی بر تامین آب داشتند و در واقع به داد همه رسیدند به ویژه روستاهایی که با کمبود آب دست به گریبانند.
در این بین مدیر عامل شرکت آب و فاضلاب روستایی خبر خوبی می دهد. او می
گوید: اگرچه پیش بینی شده بود که 159 روستا با تنش آبی مواجه شوند اما این
رقم کاهش یافته و تعداد روستاهای مواجه با تنش آبی به78 روستا کاهش یافته
است.
روشن روان اضافه می کند: هم اکنون 78 روستا با جمعیتی در حدود 40 هزار
نفر با کمبود آب و مشکل حاد بی آبی روبه رو هستند که به 63 روستا از این
تعداد با تانکر آبرسانی می شود.
وی ادامه می دهد: میزان کمبود آب در این روستاها 79 لیتر بر ثانیه است و
برای اتمام پروژه های آبرسانی به این روستاها 167 هزار و 600 میلیون ریال
اعتبار نیاز است.
وی عنوان می کند:اگرچه در راز و جرگلان فقط 7 روستا با مشکل حاد کم آبی مواجهند اما جمعیت این روستاها 11 هزار نفر است.
وی اضافه می کند: به 65 روستا با جمعیتی معادل 16 هزار و 750 نفر با تانکر آبرسانی می شود.
معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار در مورد اعتباراتی که باید به مجتمع
های آبرسانی تعلق می گرفت می گوید: در سفر رئیس جمهور برای 13 مجتمع آب
روستایی 45 میلیارد تومان مصوب شد. «علی نیا» اضافه می کند: قرار بود 20
میلیارد تومان آن سال 94 و 25 میلیارد تومان هم امسال تخصیص یابد که
متأسفانه به این بخش اعتباری داده نشده است اما از منابع داخلی، کار دنبال
شده و ادامه پیدا می کند. /بهروز - روزنامه خراسان شمالی