ژنگ سانگ سد سخنگوی وزارت خارجه چین به نقل از وزیر خارجه این کشور گفت ، چین می خواهد برای عضویت ترکیه در شانگهای هر اقدام ممکنی را انجام دهد. این یعنی سنگ آغازین مهمی برای ورود ترکیه به بلوک امنیتی شرق.
اردوغان قبل از این سفر چند بار در خصوص ناتو گفته بود :مردم ترکیه نباید همه چیز را به این عضویت گره بزنند و برعکس، مردم ترکیه باید برای اینکه عضو ناتو شویم یا خیر نظر بدهند .
البته چین در این موضع تنها نیست بلکه نظر روس ها همین است. پوتین از اینکه عضو ناتو برای نخستین بار در طول تاریخ ناتو از ان روی برگردانده و برای تامین منافع امنیتی خود بلوک شرق را که تحت رهبری نظامی روسیه و رهبری اقتصادی چین خواهند بود بپذیرد استقبال می نماید.
پوتین بعد از اظهار تاسف اردوغان از بابت اسقاط دوجنگنده روس در آسمان ترکیه در نوامبر 2015 ، روابط گرمی با ترکیه آغاز کرده و با چراغ سبز خود زمینه ساز ورود نیروهای ترک به شمال سوریه شد.
چرخش به شرق اردوغان احتمالا معلول دو مساله مهم است.
1-تلاش اردوغان برای خفه کردن انتقادات اتحادیه اروپا از مدیریت پست کودتایی اردوغان
2-گوشزد کردن ارزش ترکیه به ترامپ از یک سو و از سوی دیگر مجاب کردن اتحادیه اروپایی که در حال فروپاشی است به نازکشی از اردوغان.
بعد از برگزیت و یا بالا گرفتن حمایت ها از جریان راست بخصوص در فرانسه که در قالب افزایش محبوبیت ماری لوپوئن راست متجلی می گردد ، تلاش های کشورهای متوسط اروپائی برای حفظ این اتحادیه مضاعف گردیده است.
حال این موضوع را بایستی کارشناسان امر تحت بررسی قرار دهند که در صورت چرخش ترکیه به شرق ، آیا نقش ایران در بلوک شرق تضعیف نخواهد گردید. چرا که چین و روسیه تا کنون هیچ حمایت قطعی از ایران برای ورود به شانگهای از خود نشان نداده اند اما تنها چند روز بعد از اعلام آمادگی رقیب منطقه ای ایران برای ورود به شانگهای همه چراغ های سبز را روشن نمودند.
فارغ از این موضوع ، در صورت قوت گرفتن بلوک شرق آنهم در اثر اهمال تعمدی که ترامپ برای ایفای نقش در آسیا و خاورمیانه از خود نشان می دهد، گزینه های سرمایه گذاری ژئوپولوتیک روسیه و چین در منطقه افزایش پیدا خواهد کرد واین همان نگرانی مهمی است که بایستی مورد توجه قرار گیرد.
حسن ورزی