دبیر گروه میراث فرهنگی پژوهشکده ثامن گفت: مدیران شهری به خاطر داشته باشند که بهم ریختگی بافت شهر می تواند نظم فکری شهروندان را با مشکلاتی رو به رو سازد.
به گزارش تابناک رضوی،ساسان نوروزی در ششمین نشست مشهد، شهر من که
به میزبانی روزنامه اقتصادی آسیا برگزار شد، گفت: شهری مانند مشهد، هزار سال تجربه شهرنشینی داشته است. حال این شهر در کمتر از صد سال تغییرات شدیدی را به خود دیده است.
وی با اشاره به تغییرات مشهد عنوان کرد: تاکنون عناصر و ساختار مشهد بارها تغییر کرده اما شهر مجدد خود را بازیابی می کرده است.
دبیر گروه میراث فرهنگی پژوهشکده ثامن ادامه داد: مشهد با 600 هکتار وسعت و صد هزار نفر جمعیت، طی 100 سال آنچنان تغییر یافته که وسعتش به شدت گسترده شده و جمعیتش از مرز 3 میلیون نفر هم گذشته است. این فرایند، تغییر نیست، انفجار است.
نوروزی با اشاره به سرعت چشمگیر تغییرات ساختاری مشهد افزود: غیر از مشهد، تمام شهرهایمان با انفجار رو به رو هستند. رشد جمعیت، افزایش مهاجرت از روستاها و گسترش شهرنشینی آن چنان سرعتی داشته که بیشتر به انفجار شبیه است.
وی بیان کرد: تمام معرفتی که در شهر به دنبال آن هستیم را می توانیم در محلاتی که به آن بافت فرسوده می گوییم، پیدا کنیم. مشهد از دیگر تجربه های شهرنشینی کاملا متفاوت است که علت آن هم به حضور امامی معصوم در این شهر برمی گردد.
دبیر گروه میراث فرهنگی پژوهشکده ثامن تاکید کرد: آن جایی که ما به آن بافت فرسوده می گوییم، با ساختار و ادبیاتی مبتنی بر فرهنگ زیارت و پذیرایی از زائر شکل گرفته است. اسناد آن هم از قرن پنجم به چشم می خورد.
نوروزی گفت: عده ای می گویند که بافت اطراف حرم مشکل است اما در واقع، مشکل آن هایی هستند که به مشهد اضافه شده اند، نه بافت فرسوده اطراف حرم مطهر. بافت فرسوده، بافت اصیل شهر است.
وی هویت شهر را افکار شهروندان دانست و اظهار کرد: هویت شهر در گرو برج های بلندمرتبه، ساختمان های عظیم و پل های ساخته شده نیست. حتی امروز دیگر هویت مشهد را بناهای تاریخی و بافت اصیل شهری تشکیل نمی دهند. بلکه هویت مشهد را افکار شهروندان است که می سازد.
دبیر گروه میراث قرهنگی پژوهشکده ثامن افزود: مردم هنوز از تپه سلام و میدان فردوسی به سوی حرم مطهر می ایستند و سلام می دهند. آیین سلام هنوز در این شهر جاری است و هر چه به حرم مطهر رضوی نزدیک تر می شویم، این مفاهیم قوی تر می شود.
نوروزی افزود: یکی از بارزترین بافت های اصیل و تاریخی دنیا، همین جایی است که به آن بافت فرسوده اطراف حرم مطهر می گوییم. بناهای بافت فرسوده و کاشی کاری های دیده شده، تجسم والای فکری مردم همین جایی است که به آن بافت فرسوده می گوییم.
وی تحولات مشهد را یک پازل ناقص دانست و عنوان کرد: تحولاتی که در مشهد رخ داده، به فعالیت های عمرانی منحصر شده و شناختی از مردم در آن دیده نشده است. این یک پازل ناقص است.
دبیر گروه میراث فرهنگی پژوهشکده ثامن با اشاره به حاشیه نشینی در مرکز مشهد گفت: امروز شاخص های حاشیه نشینی را در محلات مرکزی مشهد مرکزی می بینیم. این معضل را باید ناشی از بهم ریختگی در بافت شهری دانست.
نوروزی در پایان اظهار کرد: مدیران شهری به خاطر داشته باشند که بهم ریختگی بافت شهر می تواند نظم فکری شهروندان را با مشکلاتی رو به رو سازد و احساس تعلق آنان را نسبت به شهر از بین ببرد.
در ادامه این نشست، دکتر خدیوی، دبیر گروه اقتصاد شهری پژوهشکده ثامن گفت: متاسفانه مدیران شهری به اتفاقات فرهنگی بی توجه هستند. وقتی سخن از بافت فرسوده می شود، توجهی به انسان های ساکن در این بافت نمی کنیم و فقط حرف از معابر و ساختمان هاست.
وی بیان کرد: متاسفانه به نظام فرهنگی مردم بافت فرسوده توجهی نشده و در مطالعات بالادستی، این مهم دیده نشده است.
خدیوی ادامه داد: کسی دغدغه مردم بافت فرسوده را کشف نکرده است، توجهی به طبقه اجتماعی مردم آن جا نشده و نمی دانیم درآمد مردم آن جا چقدر است؟
دبیر گروه اقتصاد شهری پژوهشکده ثامن عنوان کرد: نگاه مدیریت شهری از کالبد و ساختمان، باید به روابط و رفتارهای انسانی تغییر پیدا کند. اگر مدیران شهری به فرهنگ بافت فرسوده اطراف حرم مطهر توجه می کردند، شاهد تصمیمات بهتری می بودیم.
خدیوی رشد اقتصادی شهرها را حائز اهمیت دانست و تاکید کرد: وقتی سخن از رشد اقتصادی و موتور توسعه شهرها به میان می آید، باید به مقوله عدالت شهروندی را نیز توجه شود.
وی خروج اجباری شهروندان از بافت فرسوده اطراف مشهد را امری ناشایست دانست و گفت: برای بازسازی بافت های فرسوده، باید به مردم ساکن آنجا کمک کنیم تا خود به بهسازی بپردازند؛ نه اینکه آن ها را از خانه و محله شان بیرون کنیم و محله را به افراد دیگری بسپاریم.
دبیر گروه اقتصاد شهری پژوهشکده ثامن ادامه داد: وقتی مردم بافت فرسوده را از محل زندگی شان بیرون کردند، در واقع آن ها را به سوی حاشیه نشینی سوق دادند. مردم بافت فرسوده را از نظر اقتصادی توانمند نبودند و این پاک کردن صورت مسئله است.
وی نیاز شهر را تربیت شهروندانی آگاه دانست و عنوان کرد: مدیران شهری فقط خواستند تا ساختمان های مدرن و بزرگ در شهر بسازند. کسی به فکر تربیت شهروند آگاه نبوده است.
خدیوی در پایان اظهار کرد: اگر از یک کالبد شهری حرف می زنیم، منظور ظهور و بروز یک نظام فرهنگی، عواطف و احساسات مردم است. آشفتگی در شهر، در واقع نشان دهنده بهم ریختگی و آشفتگی درونی مردم است.
