یکی از مفاهیم مهم و تاثیر گذار در حقوق شهروندی، مشارکت شهروندان در فرایند تصمیم گیریها و تصمیم سازیست که بهنوعی به طور مستقیم در کیفیت زندگی آنها تاثیرگذار است، اولین گام برای فراهم شدن زمینه های تعاون و همکاری برای احیای حقوق شهروندی، نگاه محلهایست که امروزه در اداره شهرها بخصوص شهر بندرعباس با رویکرد مدیریت محله محور به منظور تقویت روابط و مناسبات اجتماعی بیش از پیش ضروری به نظر میرسد . تقویت محله می تواند به ساکنان آن در دسترسی آسانتر به خدمات شهری، توزیع عادلانه امکانات و فرصت ها ، جلب مشارکت مردم در تعیین اولویت هاو نیازسنجی های محلی و ارتقاء جایگاه فرهنگی و اجتماعی محله و
در یک کلام احیای حقوق شهروندی کمک شایان توجهی نماید و به همین منظور نیزمحله محوری در نظام برنامه ریزی و اجرا روز به روز مهم تر میشود. اهداف تشکیل شورای اجتماعی محلات تقویت هویت محله، افزایش مشارکتهای شهروندان در تصمیمگیریها و اداره شهر است در واقع مشارکت شهروندان در اداره محله خودشان، علاوه بر افزایش مشارکت آنان در مدیریت محله، موجب میشود تا مدیران شهری هم دقت بیشتری نسبت به امور آنها داشته باشند و هم درجریان خواسته های محلی آنان قرار بگیرند. شوراهای اجتماعی محلات بهترین فرصت برای شناخت چالشها ومعضلات شهری، منطقه ای و محلی است چون در این شوراها افراد با نگاهی جزئی تر به مسائل مینگرند و مشکلاتی که در سطح محلات وجود دارد را مطرح می نمایند. مشارکت مردم در اداره امور شهرها به ویژه شهر بندرعباس آنچنان دارای اهمیت و اولویت است که در چند سال گذشته مدیریت شهری را بر آن داشت تا بابرنامه ریزی به منظور برقراری تعامل دو سویه بین شهروندان و مدیریت شهری، هم افزایی بین سازمان هاومدیریت خدمات دهنده به شهروندان در مقیاس محله؛ پایه نهاد مردمی با نام«شوراهای اجتماعی محله برای احیای حقوق شهروندی» را در شهر بندرعباس بنیان گذارند.بدون تردید اجرای این طرح میتواند باعث نگاه ریز بینانه تر مدیریت شهری در مشکلات محلات و هم چنین برانگیختن حس مشارکت شهروندی و مدیریت بهتر شهر و در نهایت افزایش رضایتمندی مردم واحیای حقوق آنان شود.با شکل گیری شورای اجتماعی محلات مشارکتهای اجتماعی، تقویت محله محوری و شاخص های شهری افزایش یافته و این مهم، ارتباط مستقیمی با تفکر شورایی در محلات دارد. تشکیل شورای اجتماعی محلات بدون تردید مشکلات شهروندان را کاهش و پیگیری امور توسط مسئولان را هموار میکند. در گام دوم،
شورای اجتماعی محلات با شناسایی آسیبها و تهدیدهای موجود در هر محله، در واقع مددرسان و نقش بازوی حمایتی را دارد و پس از بررسی و رفع مشکلات، به صورت مسالمت آميز مسائل را حل می کند.در این طرح، اعضای شوراهای اجتماعی محلات علاوه بر ارتباط مستقیم با مدیریت شهری میتوانند با سایر نهادهای مربوطه مانند فرمانداری، اداره آب، برق، مخابرات وبهداشت نیز ارتباط برقرار کرده و نقش تاثیر گذاری در انتقال درخواستهای مردمی به این سازمانها داشته باشد در واقع شورای اجتماعی محلات میتواند از تجربیات صاحب نظران در کیفیسازی خدمات هرچه بهتر به شهروندان، آبادانی و توسعه شهری استفاده ثمربخش تری داشته و پل ارتباطی شهروندان با مسوولان و مدیران شهری باشد و کمک شایانی به تصمیم گیریهای مدیریت شهری بنماید . در پایان ذکر این نکته ضروري ست که شناسایی بهتر حقوق شهروندان، مسائل بومی و محلهای در کنار جلب مشارکت شهروندان و بهره بردن از پتانسیلهای آنان در راستای بهبود شرایط فرهنگی و اجتماعی شهر از مهمترین آثار مثبت حضور شهروندان و مشارکت آنان در قالب شورای اجتماعی محلات است که از این ظرفیت مردمی(شورای اجتماعی محلات) باید در یک افق دید گسترده و نگاهی همه جانبهنگر به موضوعات محلی و مدیریت شهری بهره گرفت و آنچه که مدنظر است از شورای اجتماعی محله، تبدیل ظرفیت بالقوه به بالفعل است و تمام تلاش ما برای بهرهگیری از شورای اجتماعی محلات، تقویت محله است تا نقش بی بدیل شهروندان در اداره شهر روز به روز پررنگتر شود.
محمد نقی زاده
کارشناس ارشد حقوق عمومی
naghizadh99@gmail.com